همه چیز درباره وانیل و اسانس آن در عطر

همه چیز درباره وانیل و اسانس وانیل

وانیل این نت جادویی، رایحه‌ای متمایز و منحصر به فرد دارد و از نظر طعم و عطر رویایی‌ست. تنها تعداد انگشت شماری از عطرها این توانایی را دارند که هم‌زمان در شما احساس هوشیاری و آرامش را ایجاد کنند. رایحه وانیل با ویژگی‌های خاص و نوستالژیک خود فضا را پر می‌کند و شما را به گرمی در آغوش می‌فشارد. همین ویژگی‌های نادر و کمیاب، اسانس وانیل را به یکی از ارزشمندترین و گران‌ترین عناصر صنعت عطرسازی بدل کرده است.

بازاروما همه چیز درباره وانیل را بررسی می‌کند. با ما همراه باشید.

در ادامه می‌‌خوانیم :

• وانیل چیست؟

• رایحه وانیل چگونه توصیف می‌‌شود؟

• وانیل در عطر و اسانس وانیل در عطرسازی

• رایحه وانیل از کجا می‌‌آید؟

• خواص وانیل

• کاربرد و فواید وانیل

• استخراج وانیل

• سفر وانیل در زمان

• حقایق و آمارهای شگفت انگیز درباره وانیل

گیاه وانیل

جهت مشاهده عطر و ادکلن‌هایی با نت بویایی وانیل کلیک کنید

وانیل چیست؟

وانیل به غلاف‌های دانه گیاهی رونده به نام perennial vines ‌‌گفته می‌‌شود که به خانواده ارکیده تعلق دارد. رایحه وانیل دارای یک اسانس معطر متمایز است که آن را به یکی از پرطرفدارترین نت‌های بویایی در جهان عطرها و اسانس‌ها تبدیل کرده است. واژه وانیل از کلمه اسپانیایی‌‌ vanilia‌‌ به معنای ادویه گرفته شده است.

گیاه وانیل

گیاه این ادویه بومی مکزیک است و در جنگل‌های گرمسیری رشد می‌‌کند. گیاه وانیل به دور درختان و درختچه‌ها می‌‌پیچد و بالامی‌‌رود. در مکزیک، گرده‌افشانی این گیاه به طور طبیعی توسط زنبورهای بومی کوچکی به نام ملیپونا Melipona انجام می‌شود؛ اما وقتی صحبت از کشت می‌شود، گرده‌افشانی باید به صورت دستی انجام ‌شود که کاری بسیار پر‌زحمت و زمان‌بر است. به همین دلیل است که وانیل یکی از گران‌ترین مواد معطر در جهان به شمار می‌رود.

رایحه وانیل چگونه توصیف می‌‌شود؟

وانیل رایحه‌ای شیرین، گرم، خامه‌ای، آرامش‌بخش و در عین حال خاطره‌ انگیز دارد. این کیفیت احساسی درهم تنیده از اشتیاق و آرامش را به همراه دارد که لذتی عمیق و پیچیده را به ارمغان می‌‌آورد. رایحه وانیل هم تازه است و هم نوستالژیک، آرامش بخش و در عین حال نشاط آور، درست مانند جادو که دلپذیر و لذت بخش است.

وانیل در عطر و عطرسازی

رایحه وانیل در عطر رایحه‌ای گرم، فریبنده و کلیدی است.

مشخصات نت وانیل در عطر

وانیل خالص یک ماده خام غنی و پیچیده با ویژگی‌های مختلف است؛ از شیرین، گرم، اعتیادآور، تند و دودی گرفته تا خامه‌ای، حیوانی، چوبی، پودری و چرمی.

بسته به نوع وانیل، جنبه‌های خاصی از این ماده معطر برجسته می‌شود: وانیل ماداگاسکار شیرین‌تر است، وانیل اوگاندا جنبه چرمی برجسته‌تری دارد و وانیل تاهیتی کمی گلی است.

وانیل مصنوعی یا وانیلین

وانیل رایحه‌ای‌ست همیشه محبوب، که بیشتر به واسطه نوع مصنوعی آن، وانیلین، شناخته می‌شود؛ وانیلین شیرین، دنج و آرام بخش است و حس دلپذیری درست مانند پختن کوکی و کیک در آن وجود دارد.

نت وانیل در کنار کهربا، نت مرجع خانواده عطرهای شرقی (مشهورترین نمونه کلاسیک عطرشالیمار) است. غلاف وانیل طبیعی، تیره‌تر است با نت‌های خاموش و کیفیتی شبیه به نوشیدنی های تخمیری و دمنوش‌ها. عطرهای وانیلی‌ ساده از جمله عطرهایی مانند Victoria’s Secret Love to Dream، Charlie Touch، TBS Vanilla، Coty Vanilla Musk  به صورتی چشمگیر در میان نوجوانان محبوب شده‌اند، در حالی که وانیل‌های پیچیده و خاکی‌تر به طور پیوسته در بازار عطرهای نیش (Nich) ظاهر می‌شوند. از جمله این عطرها Spirituese Double Vanille Guerlain، Tihota Indult، Montale Vanille Absolue را می‌توان نام برد.

وانیل در عطر با چه نت‌های دیگری هماهنگ می‌شود؟

وانیل ستاره‌ای از خانواده روایح کهربایی است؛ همچنین یک عنصر کلیدی در خانواده عطرهای کهربایی – گلی محسوب می‌شود. این ماده بسیار متنوع است و به خوبی با بسیاری از نت‌های مختلف در عطر جفت می‌شود. وانیل به‌خوبی با میوه‌ها و انواع توت‌های قرمز، گل‌ها، چوب‌های خشک، نت‌های عنبر، چوب‌های گرم کهربا و نت‌های لذیذ و خوراکی مانند شکلات و قهوه هماهنگ می‌شود. وانیل در یک عطر نت‌ها را در آغوش گرم و شیرین خود می گیرد و راحتی، عادت و ظرافت را به آکوردهای موجود می‌بخشد. این نت اعجاب انگیز هم در عطرهای مردانه و هم در عطرهای زنانه قابل استفاده است.

نت‌های میوه‌ای

از آنجایی که وانیل یک ادویه استوایی است، با بیشتر میوه‌‌ها به ویژه با میوه‌های استوایی مانند انبه، آناناس و نارگیل بخوبی تطبیق پیدا می‌کند. سایر میوه‌هایی که با این ادویه به زیبایی ترکیب می‌شوند عبارتند از گیلاس، انجیر، پرتقال و توت فرنگی. ترشی این میوه‌ها به خوبی با شیرینی وانیل متعادل می‌شود و در نتیجه طعم ظریف هر دو پدیدار می‌شود.

نت‌های گلی

برخی از بهترین عطر‌ها و رایحه‌های گل برای هماهنگی با نت وانیل در عطر عبارتند از: اسطوخودوس، یاس، و زنبق دره.

ادویه‌ها

پیچیدگی وانیل طبیعی هیچ حد و مرزی ندارد. این ماده معطر از بیش از 250 ترکیب شیمیایی مختلف تشکیل شده است که اکثر آنها توسط بینی انسان قابل تشخیص نیستند. بنابراین جای تعجب نیست که چنین طعم و مشخصات بویایی پر جنب و جوشی بتواند با طیف گسترده‌ای از ادویه‌های مختلف ترکیبی فوق العاده ایجاد کند.

به عنوان مثال بادیان (Anise) را در نظر بگیرید که شیرینی تند و خاکی آن طعم و بوی شیرین بیان را تداعی می‌کند اما زمانی که در ترکیب با وانیل به کار می‌رود، نتی جسور و زنده می‌شود.

آجیل‌ها

محبوبیت وانیل با خاطرات شیرین و خوشمزه پیوند خورده است . عطر خاص این ادویه در رایحه شیرینی‌های گرم و خوشمزه در حال پخته شدن درون فر، در همراهی با بوی بادام و فندق ترکیبی رویایی به وجود می آورد و حافظه بویایی کنجکاو ما را به چالش می کشد. این ماده جادویی در ترکیب با انواع مغزها و آجیل هماهنگی جذابی ایجاد می کند.

شکلات

واضح است که این ترکیب تا چه حد رویایی‌ست. آزتک‌ها در اولین مواجهه خود با وانیل آن را به نوشیدنی شکلاتی خود اضافه کردند و معجونی را به وجود آوردند که اعتقاد داشتند برایشان قدرت و سلامتی بهمراه می‌آورد. همین ترکیب امروزه در انواع دسرها و خوراکی‌های خوشمزه و همچنین عطرها به کار گرفته می‌شود و نیازی نیست بگوییم که تا چه حد بی‌نظیر است.

وانیل معمولاً در کدام بخش عطر می‌نشیند

وانیل نت پایه است و همیشه آن را در انتهای هرم عطر پیدا خواهید کرد. به این ترتیب ممکن است بلافاصله آن را حس نکنید، اما بدانید که این اسانس وانیل برای طولانی‌تر کردن ماندگاری رایحه عطر شما ممکن است در لایه‌های زیرین و سنگین عطر سخت در تلاش باشد.

وانیل به عنوان یک عطر چه خلق و خویی را القا می کند؟

وانیل یکی از شناخته شده‌ترین مواد تشکیل دهنده عطر در فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف است. جای تعجب نیست که با نت‌های شیرین و گرم و دلچسب خود، اولین حسی که بر می‌انگیزد، نوستالژی باشد. نت رایحه وانیل در یک عطر می‌تواند تیره، مرموز و جذاب و محرک باشد و همچنین می‌تواند عجیب و غریب به نظر برسد.

بوی وانیل را در این عطرها استشمام کنید:

• Dior Addict
• Dior Hypnotic Poison
• Guerlain Shalimar
• Guerlain Spirituelle Double Vanille
• L’Aritsan Parfumeur Vanille Absolument
• Mono di Orio Les Nombres d’Or Vanille
• Patricia de Nicolaï Vanilla Tonka
• Tom Ford Tobacco Vanille

رایحه وانیل از کجا می‌‌آید؟

به طور کلی، در صنعت عطرسازی، صنایع غذایی و آشپزی از سه گونه وانیل استفاده می‌‌شود:

وانیلا پلانیفولیا

وانیل پلانیفولیا Vanilla Planifolia

این نوع وانیل عمدتاً در مکزیک، ماداگاسکار و اندونزی رشد می‌‌کند و به همین دلیل است که معمولاً به عنوان وانیل مکزیکی یا وانیل ماداگاسکار شناخته می‌‌شود. در اکثر عطرهای وانیلی، که دارای وانیل طبیعی هستند، از Vanilla planifolia استفاده شده است.

وانیلا تاهیتنسس یا تاهیتی

وانیلیا تاهیتنسیس Vanilla Tahitensis

وانیل تاهیتی یا وانیلا تاهیتنسس عمدتاً در مناطق جنوبی اقیانوس آرام رشد می‌‌کند.

وانیلا پومپونا

وانیلا پومپونا Vanilla Pompona

این وانیل عمدتاً در هند غربی، آمریکای جنوبی یا پرو و آمریکای مرکزی رشد می‌‌کند.

بر اساس گزارشی که سازمان فائو (سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد) در سال 2019 منتشر کرد، سهم کشورها در تولید وانیل به این صورت است:

• ماداگاسکار‌‌ حدود 40٪
• اندونزی‌‌ حدود 29٪
• پاپوآ گینه نو‌‌ حدود 6٪
• مکزیک‌‌ حدود 6٪
• آمریکای مرکزی، ترکیه، چین، تونگا، جزایر پلی‌نزی فرانسه و اوگاندا نیز مقادیر کمی وانیل تولید می‌‌کنند.

خواص وانیل

دانه‌های وانیل و عصاره طبیعی به دست آمده از آن حاوی ترکیبات گیاهی مفیدی است. اجزای اصلی وانیل مانند وانیلین و اسید وانیلیک دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی هستند. این ترکیبات محافظت کننده اعصاب و ضد التهاب بوده و حتی دارای خواص ضد سرطان هستند. وانیل طبیعی از بسیاری جهات برای بدن انسان سودمند است و به ویژه در حفظ سلامت مغز بسیار موثر است.

رایحه وانیل تاثیرات مثبت قابل توجهی بر خلق و خو دارد و با عطر تسکین دهنده، غنی، شیرین و صمیمی خود باعث ایجاد احساس شادی و آرامش می‌‌شود.

کاربرد و فواید وانیل

همه ما می‌‌دانیم که وانیل در عطرسازی، صنایع غذایی و آشپزی به طور گسترده کاربرد دارد. همچنین از وانیل به عنوان یک نت پایه کلاسیک در بسیاری از عطرهای طبیعی استفاده می‌‌شود. بعلاوه وانیل یکی از عناصر قابل توجه در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی، شوینده‌ها و شمع‌ها‌ست.

این ماده معطر فواید بسیاری دارد، از جوانسازی پوست گرفته تا محافظت از اعصاب و بهبود خلق و خو و آرامش روح و روان. رایحه‌های وانیلی احساس رضایت، راحتی و آرامش درونی را القا می‌کنند و همچنین تقویت کننده و محرک طبیعی قوای جنسی به حساب می‌آیند. عطر وانیل قادر است احساسات با ثبات و آرامش‌بخش ایجاد کند.

رایحه وانیل به گونه‌ای شگفت‌انگیز تأثیری آرامش‌بخش بر ذهن دارد و این به دلیل ارتباط مثبتی‌ست که بیشتر مردم با آن برقرار می‌کنند.

رایحه این ادویه جادویی همچنین ارتباطی شگفت انگیز با حافظه بویایی دارد این رابطه باعث یادآوری خاطراتی شاد می‌‌شود که اغلب با دوران کودکی مرتبط است ومی‌‌تواند خلق و خو و احساس شادی را تقویت کند و همچنین احساسات منفی مختلف مانند ناامیدی، افسردگی، تحریک پذیری و نارضایتی را کاهش دهد.

روغن وانیل

روغن وانیل سرشار از پلی فنول‌های گیاهی و آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی است که می‌‌تواند به جوان‌سازی پوست و بهبود ظاهر آن کمک کند، به همین دلیل است که از این روغن ضروری در ترکیبات آرایشی به شکلی گسترده استفاده می‌‌شود. این روغن همچنین در صنایع مختلف مانند محصولات شوینده و شمع سازی نیز استفاده می‌شود زیرا این ماده معطر رایحه‌ای لوکس به ارمغان می‌آورد که خاصیت سرخوشی و بهبود خلق و خوی خاصی دارد.

وانیل همچنین محبوب‌ترین طعم در جهان محسوب می‌‌شود و بنابراین، اغلب در انواع کلوچه‌ها، غذاها، شیرینی‌ها و نوشیدنی‌ها، به ویژه بستنی‌ها و کیک‌ها ظاهر می‌‌شود.

استخراج وانیل

روغن وانیل از دانه‌های خشک و سالم وانیل استخراج می‌‌شود. سپس دانه‌ها برای مدتی در یک حلال الکلی نگه داری می‌‌شوند تا عصاره رقیق محلول در آب، به دست آید. هنگامی که حلال جدا می‌‌شود، ماده نیمه جامد بسیار غلیظ‌تری به نام اولئورزین Oleoresin باقی می‌‌گذارد. مجدداً یک حلال قندی الکلی به اولئورزین‌ها اضافه می‌‌شود تا آن‌ها را پردازش و تجزیه کند. هنگامی که این حلال نیز جدا می‌‌شود، یک ماده ارزشمند محلول در چربی باقی می‌‌ماند که بسیار غلیظ تر و کاملا روغنی است.

در حالی که از عصاره وانیل محلول در آب برای آشپزی و طعم‌دهی استفاده می‌شود، اولئورزین‌ها Oleoresin و ابسلوت‌ها Absolutes معمولاً در عطرسازی استفاده می‌شوند. از آنجایی که Vanilla Absolute گران‌ترین اسانس در میان انواع اسانس‌های وانیلی است، بیشتر عطرهای وانیلی از اولئورزین‌ها یا جایگزین مصنوعی وانیلین ساخته می‌شوند. فقط تعداد کمی از عطرسازان، از جمله La Via del Profumo از ایتالیا، هستند که از اسانس خالص وانیل در عطر وانیلی و طبیعی خود استفاده می‌‌کنند.

توتوناک ها و آزتک ها

سفر وانیل در زمان

تمدن توتوناک‌ها در بخش بزرگی از مزوآمریکای باستان ancient Mesoamerica زندگی می‌‌کردند، سرزمینی که این گیاه جادویی و بسیار ارزشمند در آن جا رشد می‌‌کرد. آزتک‌ها در برخورد با توتوناک‌ها با وانیل آشنا شدند و آن را به نوشیدنی‌های کاکائویی خود به نام Xoco-lall افزودند.

در قرن شانزدهم، اسپانیایی‌ها قدرت جادویی وانیل را در هنگام تسخیر قاره کهن آمریکا کشف کردند. آزتک‌ها با نوشیدنی وانیلی از فاتحان اسپانیایی از جمله هرمان کورتز Herman Cortez، استقبال کردند و او این نوشیدنی منحصربفرد را با خود به اسپانیا برد. پس از ورود این ادویه استثنایی به اسپانیا، محبوبیت این ماده تازه، به سرعت گسترش یافت و مرزهای اروپا را درنوردید و خیلی زود به محبوب‌ترین عطر و طعم در اروپا بدل شد.

در قرن هفدهم فرانسوی‌ها این ادویه تازه را به بستنی اضافه کردند و بر محبوبیت این ماده جادویی چندین برابر افزوده شد. برای نزدیک به دو قرن، مکزیک تنها تولید کننده وانیل بود زیرا تنها یک زنبور کوچک بومی مکزیک به نام ملیپونا قادر است به طور طبیعی این گیاه را گرده افشانی کند. در اواسط سال 1800 میلادی گرده افشانی به صورت دستی ابداع شد و کشورهای اروپا به سرعت شروع به کشت وانیل کردند و در اواخر همان سال، جزیره فرانسوی بوربن (جزیره ریونیون کنونی) و ماداگاسکار به تولیدکنندگان اصلی وانیل تبدیل شدند.

حقایق و آمارهای شگفت انگیز درباره وانیل:

1. وانیل پر زحمت‌ترین محصول کشاورزی جهان است.

پس از زعفران، وانیل دومین ادویه گران قیمت در جهان است، چرا که تولید آن بسیار سخت است. گل‌دهی ممکن است تا سه سال پس از کاشت گیاه، طول بکشد. میوه‌ها باید به مدت 9 ماه روی تاک باقی بمانند تا عطر و بوی خاص خود را به بهترین شکل به دست آورند. بنابراین از آنجا که به دست آوردن وانیل طبیعی بسیار دشوار و هزینه‌بر است، 98 درصد وانیل استفاده شده در طعم و عطرها از نوع مصنوعی آن است.

2. ایالات متحده آمریکا بزرگ‌ترین مصرف کننده وانیل در جهان است.

سالانه بین 1400 تا 2300 تن وانیل خشک در سراسر جهان تولید می‌‌شود. قاره اروپا و به ویژه کشور فرانسه در رتبه دوم مصرف قرار دارند.

3. وانیل تنها میوه خوراکی خانواده ارکیده است.

ارکیده‌ها بزرگترین خانواده گیاهان گل‌دار در جهان به شمار می‌‌روند. وانیل در حقیقت نوعی ارکیده گرمسیری است و میوه آن Vanilla Planifolia نام دارد‌‌ که گلی شبیه به گل نرگس و به رنگ زرد مایل به سبز کم رنگ دارد. این گیاه یک تاک خزنده است که دور درختان پیچیده و رشد می‌‌کند.

4. بیش از 150 نوع وانیل وجود دارد.

از این تعداد تنها دو نوع آن به صورت تجاری استفاده می‌‌شود. وانیل بوربون که نامش از جزیره بوربون گرفته شده است و قبل از انقلاب فرانسه به عنوان بوربن یخی شناخته می‌‌شد و وانیل تاهیتی که ترکیبی از Vanilla planifolia و Vanilla odorata است.

5. کشت وانیل مدت‌های طولانی در انحصار مکزیک بود.

این امر در اواخر قرن نوزدهم تغییر کرد و امروزه این جزیره ماداگاسکار است که بیشتر وانیل جهان را پرورش می‌‌دهد.

تولیدکنندگان دیگر عبارتند از: کاستاریکا، گواتمالا، اوگاندا، کنیا، چین، هند، اندونزی، پاپوآ گینه نو، تونگا، فیجی، تاهیتی، هاوایی و سایر جزایر اقیانوس آرام.

6. وانیل اولین انتخاب برای بیشتر دوستداران بستنی است.

طبق گزارش انجمن بین المللی بستنی (Ice-cream International Assossiation)، وانیل اولین انتخاب 29 درصد از دوستداران بستنی است و پس از آن شکلات با 8.9 درصد، کره گردو با 5.3 درصد و توت فرنگی با 5.3 درصد در رده‌های بعدی محبوبیت قرار دارند.

7. گیاه وانیلیا یک تاک چسبنده است.

طول تاک‌ها به بیش از 90 متر می‌‌رسد که از آن گل‌های زرد مایل به سبز کم رنگ به قطر حدود 10 سانتی‌متر جوانه می‌‌زنند.

8. گل ارکیده وانیل فقط یک روز ماندگاری دارد.

دانه‌ها با دست چیده شده و سپس دانه‌های سالم جدا شده و بسته‌بندی می‌‌شوند و سرانجام در فرآیندی که 4 تا 6 ماه طول می‌‌کشد، خشک می‌‌شوند.

9. تنها زنبور ملیپونا در آمریکای مرکزی می‌‌تواند این گیاه را گرده افشانی کند.

در سایر نقاط جهان، انسان‌ها این فرآیند را به صورت دستی و با استفاده از یک سوزن چوبی انجام می‌‌دهند. هر گل تنها 24 ساعت باز می‌‌ماند و پس از آن، اگر گرده افشانی صورت نگیرد، پژمرده می‌‌شود و به زمین می‌‌ریزد.

منبع 1

منبع 2